Επιβαρυντικοί παράγοντες και διαχείριση της μυοσκελετικής υγείας του μουσικού

Τι καθιστά τον μουσικό εκτεθειμένο σε μυοσκελετικούς τραυματισμούς;

Οι μουσικοί είναι επιρρεπείς σε Μυοσκελετικούς Τραυματισμούς(ΜΤ) που προκαλούνται ή επιδεινώνονται από το παίξιμο του μουσικού οργάνου τους. Το παίξιμο μουσικού οργάνου εμφανίζεται μόλις δεύτερο, πίσω από την χρήση Η/Υ, ως χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης ομάδας πληθυσμού που εκτίθεται σε επιβαρυντικούς παράγοντες σχετικούς με την εμφάνιση ΜΤ. Οι επιβαρυντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος, τις φυσικές απαιτήσεις των δραστηριοτήτων, καθώς και ατομικά χαρακτηριστικά. Στην εικόνα 2 παρουσιάζονται οι κύριοι επιβαρυντικοί παράγοντες που σχετίζονται με τις τρεις αυτές κατηγορίες.

Εικόνα 2. Επιβαρυντικοί παραγόντες που συνήθως παρουσιάζονται στους μουσικούς

Σε γενικές γραμμές, η μεγάλη συσχέτιση των επιβαρυντικών παραγόντων και της εμφάνισης ενός ΜΤ, έχει να κάνει με την έντονη παρουσία οποιουδήποτε μεμονωμένου παράγοντα ή την λιγότερο έντονη, αλλά αθροιστική συνύπαρξη περισσότερων. Στους επαγγελματίες μουσικούς, η διαχείριση απαιτητικών και σύνθετων καταστάσεων με πολλαπλούς επιβαρυντικούς παράγοντες αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ΜΤ.

Οι καταστάσεις αυτές είναι συνήθεις και δυστυχώς πολύ συχνά, έχουν μια σταδιακά αρνητική εξέλιξη. Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις και παρατεταμένες στάσεις, σε βάθος χρόνου, μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη τάση σε τένοντες, μύες και νεύρα. Το ψυχολογικό στρες και η φτωχή διατροφή – όπου συχνά συνυπάρχουν στα πλαίσια ενός απαιτητικού προγράμματος, της πίεσης για την τελειοποίηση και του άγχους για την μουσική απόδοση – μπορούν επίσης να συμβάλλουν στις αρνητικές επιπτώσεις των αυξημένων φυσικών απαιτήσεων στους μουσικούς.

Η γνώση των μουσικών για την μυοσκελετική υγεία έχει αντίκτυπο στην απόδοση.

Η κατανόηση των επιβαρυντικών παραγόντων καθώς και η αναζήτηση πρακτικών τρόπων ελαχιστοποίησης της επίδρασής τους είναι σημαντικοί για την διατήρηση της υγείας και των επιθυμητού επιπέδου λειτουργικότητας, προλαμβάνοντας τις επώδυνες και δυνητικά μοιραίες για την καριέρα, επιπτώσεις των ΜΤ.

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι περίπου οι μισοί επαγγελματίες μουσικοί και μαθητές μουσικής (συμπεριλαμβανομένων των τραγουδιστών) εμφανίζουν σημαντικά συμπτώματα. Αν και οι ΜΤ είναι συνήθεις σε όλη την βιομηχανία, ο κίνδυνος εμφάνισής του είναι εμφανώς μεγαλύτερος στις γυναίκες απ’ότι στους άντρες και μεγαλύτερος στους μουσικούς εγχόρδων και πλήκτρων απ’ότι στους υπόλοιπους. Η διαφορά μεταξύ των δυο φύλων πιθανόν οφείλεται σε ανατομικές και ορμονικές διαφορές. Ο αυξημένος κίνδυνος στους μουσικούς εγχόρδων και πλήκτων πιθανότατα οφείλεται στις συγκεκριμένες απαιτήσεις από στάση του σώματος και τα αυξημένα φορτία σε λεπτές δομές των άνω άκρων, για τον χειρισμό των οργάνων αυτών.

Πως αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι ΜΤ του μουσικού;

Πρόληψη

Η πρόληψη των ΜΤ χωρίζεται σε δυο επίπεδα: 1) Έλεγχο των επιβαρυντικών παραγόντων και 2) Αναγνώριση και ανταπόκριση στις πρώτες ενδείξεις και συμπτώματα.

Έλεγχος των επιβαρυντικών παραγόντων

Ο έλεγχος των επιβαρυντικών παραγόντων προϋποθέτει την αντίληψη της ύπαρξής τους και την εφαρμογή αποτελεσματικών στρατηγικών για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων τους. Όπως και σε άλλα επαγγέλματα, έτσι ομοίως και στις τέχνες του θεάματος, οι στρατηγικές αυτές ελέγχου βασίζονται σε έναν συνδυασμό των παρακάτω φιλοσοφιών:

• Αναγνώριση και ισορρόπηση των φυσικών και ψυχολογικών απαιτήσεων σε συμφωνία με εκάστοτε ατομικά χαρακτηριστικά (το να γνωρίζει δηλαδή κανείς τα όρια του).

• Διατήρηση της φυσικής ευεξίας, υγείας και διατροφής σε βέλτιστα επίπεδα.

Αναγνώριση και ανταπόκριση στις πρώτες ενδείξεις και συμπτώματα

Η έγκαιρη αναγνώριση των ενδείξεων και των συμπτωμάτων επιτρέπει στους μουσικούς να:

• να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια

• να βρουν πληροφορίες για την εύρεση του κατάλληλου ειδικού

• να λάβουν προληπτικής φροντίδας προτού ο πόνος ξεκινήσει να επιδρά στην καθημερινότητά τους (Επίπεδα Ι και ΙΙ στην κλίμακα προοδευτικότητας των ενδείξεων και συμπτωμάτων).

Δυστυχώς, είναι σύνηθες στον χώρο του θεάματος, οι καλλιτέχνες να εργάζονται επώδυνα ως το σημείο που αδυνατούν πια να εργαστούν. Στα μετέπειτα επίπεδα τραυματισμού (Επίπεδα ΙΙΙ-V), ο χρόνος για την αποκατάσταση αυξάνεται, ενώ η διαδικασία θεραπείας είναι πιο περίπλοκη και αποδιοργανωτική στην καθημερινότητα.

Θεραπεία

Η διαχείριση θεραπευτικά, των ενδείξεων και συμπτωμάτων εφαρμόζεται αποτελεσματικότερα από επαγγελματίες στον χώρο της υγείας ευαισθητοποιημένους στις επαγγελματικές και καλλιτεχνικές απαιτήσεις που ασκούνται στους μουσικούς. Οι μουσικοί θα πρέπει να αναζητούν υπηρεσίες αναγνωρισμένων επαγγελματιών υγείας που επιδεικνύουν κάποιον βαθμό κατανόησης των τεχνών του θεάματος.

Συνήθως, οι καλλιτέχνες συνδυάζουν εναλλακτικές προσεγγίσεις με την παραδοσιακή ιατρική διαχείριση των ΜΤ.
¨Εχουν παρατηρηθεί αρκετές εναλλακτικές/συμπληρωματικές προσεγγίσεις εκτεινόμενες σε ένα εύρος φιλοσοφιών και πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων:

• εξάσκηση σωματικής αντίληψης (πχ. Τεχνική Alexander, Pilates, Yoga)

• βελονισμός

• μασαζ

• βοτανοθεραπεία

Αν και δημοσιευμένα και μη πορίσματα υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα των εναλλακτικών/συμπληρωματικών προσεγγίσεων, εντούτοις η έλλειψης μεθοδολογικής τους προσέγγισης, τις καθιστά περιστασιακά επαρκείς και αδύναμες στην ουσιαστική αντιμετώπιση του ΜΤ.
Η αντιμετώπιση είναι αποτελεσματική, όταν υπάρχει έγκαιρη διάγνωση και συνίσταται σε αντιμετώπιση με φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία. Η φυσικοθεραπεία είναι συστηματική και επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση και στηρίζεται στην εξατομικευμένη αξιολόγηση και κατόπιν στον σχεδιασμό πλάνου αποκατάστασης, με σκοπό την επίλυση των αιτιών της εμφάνισης των συμπτωμάτων.

Πηγή:
Preventing Musculoskeletal Injuries for musicians and dancers